Naar aanleiding van wat "trotse" opmerkingen die ik tijdens de Allroadrit van 2 mei 2009 helaas weer hoorde, wil ik ieders aandacht eens vragen voor een internationale Offroad code die al een aantal jaren bestaat. CODEVER is een internationale organisatie die een code heeft opgesteld om offroad rijden mogelijk te houden. Lees het volgende stuk dus aandachtig door (het lijkt heel wat maar het is erg makkelijk leesbaar!) en ga eens bij jezelf te rade, misschien moet je jezelf ook eens achter de oren gaan krabben...
Wij rijden dan wel op de openbare weg -de offroad paden zijn dat ook- maar dat geeft ons geen vrijgeleide om alles en iedereen maar in het stof te zetten. Wie dat doet is in mijn ogen geen offroadrijder, maar hoort bij het kleine groepje tuig dat het offroad rijden voor iedereen kapot maakt.
Als je respect wilt krijgen voor het offroad rijden, zul je dat ook aan mensen moeten geven die op een andere manier van de natuur genieten en evenveel recht hebben op de openbare weg als wijzelf. Omdat ik mezelf steevast aan deze regels houd, kom ik eigenlijk nooit boze reacties tegen, maar altijd opgestoken duimen en soms zomaar een gezellig praatje. En zeg nu zelf, dat rijdt een stuk leuker!
Onderstaand stukje heb ik gekopieerd van de website van Meine van Essen, die ik van mijn offroadclub ken. Ik zou het zelf niet beter kunnen zeggen. En ik vind persoonlijk eigenlijk ook dat iedere offroad gerelateerde club hiervoor aandacht zou moeten vragen. Misschien zou de Transalpclub hier een voorbeeld kunnen stellen?
Offroad als bedreigde diersoort - een strategie om te overleven
De offroad rijder lijkt steeds meer te worden verbannen uit de 'geciviliseerde' wereld waarin we leven. In eerste instantie lijkt dat mooi - we zijn immers op zoek naar het avontuur en nieuwe sportieve uitdagingen. De waarheid is anders. In een wereld waar steden en snelwegen steeds meer beslag op de beschikbare ruimte leggen wordt steeds feller geknokt om de resterende open 'natuurlijke' plekjes. Dit is niet alleen in Nederland het geval - in de Ardennen, Frankrijk en Duitsland spelen zich de zelfde tafrelen af. Het resultaat is steeds het zelfde: 'natuur-recreatie' als wandelen en fietsen mag overal, mountainbiken en offroads worden verbannen. Op zich houdt verbanning in dat je je leven op een andere plek moet voortzetten, en daar zit voor de offroad rijder nu precies het grote probleem. De 'andere plekken' raken op, ze zijn meestal al vergeven aan de fluisterstille 'natuur-recreanten'.
Nu is het heel makkelijk om een verhaal op te hangen dat een offroad rijder niet is geïnteresseerd in natuur, bos, heide en wilde dieren. Tegenstanders van de motorsport zullen snel beweren dat je als motard alleen maar bijdraagt aan het broeikas effect en het uitsterven van soorten. Die bijdrage wil ik niet ontkennen - in feite levert ieder levend wezen daar een bijdrage aan. Wat denk je van een flinke vulkaanuitbarsting? Puur natuur, maar ook een flinke bijdrage aan de opwarming van de aarde en stof in de atmosfeer...
Van kwade opzet is alleen geen sprake, hoogstens is de stand van de techniek nog niet zodanig dat we zonder grote schade onze sport kunnen bedrijven, of is onze mentaliteit onvoldoende doordrongen van de mogelijke effecten van offroad op onze omgeving (mensen, dieren, planten en landschap). Aan beide punten is eigenlijk relatief eenvoudig iets te doen, dat is waar deze 'Offroad Code' over gaat.
Wat is Codever?
De term 'Codever' kom je regelmatig tegen op Franse enduro sites op internet. De beweging - met organisaties in Frankrijk, België, Spanje, Portugal, Italië en Engeland (Trail Riders Fellowship)- zet zich in voor het open houden van paden, karresporen, veld- en boswegen voor vrijetijdsgebruik en offroad. Eén van de activiteiten is het uitroepen van een 'Europese dag van de veldweg' op 5 april.
De kleine weggetjes, karresporen en paden zijn kenmerkend voor het Europese cultuurlandschap en moeten daarom worden bewaard en onderhouden - vaak is dit zelfs in officieel overheidsbeleid vastgelegd. Omdat deze wegen en paden slechts enkele malen per jaar worden gebruikt groeien ze vaak dicht - afsluitingen versterken dit effect nog eens. Na twee of drie zomers is er vaak al geen doorkomen meer aan. Geld voor onderhoud is er niet, de enkele wandelaar of landbouwmachine houdt dergelijke paden nauwelijks begaanbaar. Een kenmerkend historisch deel van onze infrastructuur - en daarmee ook de recreatieve gebruiksmogelijkheden - gaat daarmee langzaam verloren.
Door offroad activiteiten verstandig te plannen kunnen deze paden in de toekomst open blijven. Hiervan heeft iedereen voordeel: wandelaars, ruiters, mountainbikers en offroad rijders. Een paar offroad motoren of zelfs 4x4 wagens kunnen de paden gemakkelijk open en begaanbaar houden door één of enkele malen per jaar te passeren. De 'schade' die daarbij aan de natuur wordt veroorzaakt is minimaal - in feite valt er zelfs winst te halen op natuurgebied.
In de bodem zitten allerlei zaden die pas kunnen groeien als de grond wordt omgewoeld. Veel van deze 'pioniersoorten' zijn zeldzaam geworden. Niet omdat ze zijn uitgestorven, maar omdat de bodem nauwelijks meer wordt omgewoeld. We zijn misschien wel tè zuinig geworden op onze natuur. Karresporen verdwijnen, grote bodemwroeters als wilde zwijnen en runderen komen in ons cultuurlandschap niet meer voor. Waarom zouden offroads deze rol niet op een beheerste manier kunnen overnemen?
Tegenstanders zullen roepen dat dit het begin van het einde is, luchtvervuiling en oprukkende woestijnen. Dat hoeft natuurlijk niet te gebeuren. Ook offroad rijders willen blijven ademen zonder zuurstofmasker en vinden het geweldig om dieren in het bos tegen te komen. Technisch gezien worden offroad motoren steeds schoner dankzij ongelode benzine en electronische injectie. Wat 'natuur' is, is bovendien erg relatief! De grote zandverstuivingen die we in Nederland tot beschermd natuurgebied hebben uitgeroepen zijn onstaan door overmatige houtkap en begrazing in de middeleeuwen - 'natuur' met als oorsprong door de mens veroorzaakte ecologische ramp...
Mentaliteit
Waar zit dan het probleem? Tussen de oren! Op dit moment ontbreekt het aan de juiste mentaliteit om de ruimte om ons heen gezamenlijk te gebruiken - wandelaars, ruiters en offroads. Er is een trieste strijd ontstaan tussen vrijetijdsbesteding met en zonder verbrandingsmotor. Overheden doen hier soms graag aan mee getuige het aantal afsluitingen van dijkwegen of 'opruimen' van motorcross terreinen. Veel crossbanen zijn ooit in de bossen aangelegd om geen herrie in het dorp te hebben - anno 1999 zijn voor natuurfreaks zelfs een paar wedstrijden per jaar al teveel. Voor golfterreinen gelden kennelijk andere regels. In een paar jaar tijd zie je overal de zelfde groengolvende imitatie landschappen verschijnen. Natuurvriendelijk? Het is er welliswaar doodstil, maar de terreinen moeten behoorlijk worden ontwaterd om te voorkomen dat de balletjes in het groene moeras wegzinken. Menig boer zou jaloers zijn op de extreem lage grondwaterstanden!
De redenen om de offroad of motorsport te laten verdwijnen hebben eigenlijk altijd met mentaliteit en techniek te maken. Jammer genoeg speelt de uiteindelijk gekozen 'oplossing' in dergelijke gevallen daar nooit op in. Op dijkwegen veroorzaken vooral de tussen fietsers doorrazende motoren met open uitlaten problemen. Dat deze minderheid kan worden aangesproken en desnoods beboet wegens gevaarlijk weggedrag, gebruik van illegale uitlaten en overschrijding van de maximum snelheid is kennelijk een al te eenvoudige voorstelling van zaken... Wegbeheerders lijken uit pure gemakszucht liever alle motorrijders over één kam te scheren.
Bij de offroads komen daar nog een paar dingen bij. Door steeds meer paden en zandwegen voor motoren af te sluiten wordt de overlast op de weinige nog open plaatsen steeds groter. Omwonenden en medegebruikers (ruiters, wandelaars) doen hierover hun beklag bij gemeenten en terreinbeheerders - vaak met succes. Zonder rekening te houden met de gemotoriseerde buitensporter, maar ook zonder hem (of haar) op zijn gedrag aan te spreken of alternatieven te bieden gaat het hek dicht. Het is een verontrustende ontwikkeling dat overheden op basis van stereotypen en vooroordelen een bepaalde vrijetijdsbesteding willen en kunnen uitroeien!
Het gevolg van dit alles is dat de offroads in de illegaliteit worden geduwd. Hekken worden doorgezaagd, paden en borden genegeerd en motoren als wild opgejaagd - het is oorlog.
Overheden zouden hier eens over moeten nadenken en de offroad sport bijvoorbeeld fatsoenlijke alternatieven bieden. Deze 'Offroad Code' is hopelijk een eerste begin. Wat te denken van het openstellen van militaire oefenterreinen in het weekend? Als offroad rijders op de bestaande paden blijven maken ze beslist niet meer stuk dan een Leopard. De zandpaden die zo kenmerkend zijn voor sommige streken hoeven echt niet allemaal verhard te worden en van een paar offroads heeft niemand echt last...
De kern van de zaak zit dus in het volgende:
Het is hoog tijd voor een drastische verandering van de mentaliteit van de buitensporter - open staan voor het feit dat iemand anders andere hobbys en voorkeuren heeft - is daarbij van het grootste belang. Gelukkig bestaan er zoveel verschillende smaken, anders zou de wereld er nogal saai en eentonig uitzien.
Daarnaast is het van belang dat mensen ook rekening willen houden met elkaar. De buitenlucht en natuur is van iedereen, en iedereen moet zich daarin ook vrij kunnen bewegen. Net zoals er afgesloten motorcross terreinen zijn bestaan er ook gebieden die alleen voor wandelaars toegankelijk zijn. Het grootste deel van de paden, wegen en terreinen kan echter heel goed door iedereen worden gebruikt - zo snel struikel je niet over elkaar. Als iedereen bereid is een stap opzij te doen als er tegenliggers komen hoeven er geen botsingen te gebeuren. Je kan als offroad rijder beter je energie steken in het rijden van een mooie rit dan in het aangaan van zinloze confrontaties met wandelaars en boswachters.
Als laatste is het van groot belang dat wegbeheerders, grondeigenaren en politici respect tonen voor de verschillende vrijetijdsbestedingen die mensen hebben. Dit betekent dat de grootste schreeuwlelijk niet zondermeer gelijk krijgt. Als er zich problemen voordoen ligt dat vaak aan de mentaliteit of uitrusting van één of enkele individuen en nooit aan een (zeer divers samengestelde) groep als 'die motorrijders'. Degene die het kaf van het koren weet te scheiden toont respect voor anderen. Wie alleen maar in termen van wegafsluitingen kan denken maakt zich er wel erg gemakkelijk van af en leeft kennelijk liever in een grijze monotone omgeving waar ieder mens het zelfde denkt, wil en doet.
Misschien overbodig om nog te vermelden, maar offroad motoren zijn vervoermiddelen die aan normale wettelijke eisen moeten voldoen en veldwegen en karresporen behoren gewoon tot de openbare weg.
De 'Offroad Code', dat is de offroad rijder!
Wil een soort kunnen overleven dan moet hij zich kunnen aanpassen aan de veranderende omgeving. Wat de dinosaurus niet is gelukt moet voor een offroad rijder eigenlijk redelijk makkelijk te doen zijn! Willen we onze mooie noppensport kunnen blijven doen dan moeten we er voor zorgen dat we ons een beetje gedragen. Voor andere buitensporters en officials blijft er (als het goed is) dan geen reden meer om te klagen. Sommigen zullen desondanks de verleiding niet kunnen weerstaan, maar ik ben benieuwd naar hun antwoord als je zegt: "Hé, ik houd rekening met anderen en heb mijn zaakjes voor elkaar - doe jij dat ook?".
Kort gezegd ziet de 'overlevings strategie' van de offroad er zo uit:
Zorg dat je machine in orde is - papieren, juiste uitlaat (dB) en banden, verlichting en minimaal een linker spiegel;
Bereid je route voor - topografische kaarten van 1:50.000 zijn praktisch. Een goede voorbereiding voorkomt fout rijden (eigen ergernis) en onnodig zoeken (ergernis bij aanwonenden);
Toon respect voor de mensen en dieren die je onderweg tegen komt - zet je motor af als je ruiters tegenkomt, of passeer hen stapvoets aan de andere kant van het pad - neem gas terug bij wandelaars en fietsers - ga met een grote boog om kinderen heen - groet anderen;
Blijf op bestaande wegen en paden - respecteer beschermde gebieden zoals Nationale Parken, stiltegebieden en afgesloten wegen;
Rijd zoveel mogelijk in kleine groepjes - dat komt minder 'overheersend' over en scheelt bovendien een berg stof in je gezicht.
Moeilijk?
Toen ik net met offroad rijden begon, was het een en al enthousiasme wat de boventoon vierde >
Maar verstand komt met de jaren zeggen ze, dus dat zal nu ook wel gelden 
