Even stil gebleven maar heb de tijd genomen om weer wat op te schrijven. Behoorlijk lang stuk geworden...
Anatolian Rock
Kilometer: 5.390 km (start: 66.822 km, eind: 72.212 km)
Totaal: 13.862 km
Route: Thessaloniki - Kesan - Trabzon - Batumi - Gori - Tbilisi (week verbleven) - Vardzia - Kars - Van - Batman - Mardin - Diyarbakir - Erzurum - Kaçkar - Tbilisi - Russische Grens.
Datum van/tot: 20 Mei ‘23 t/m 2 Juli ‘23
Vervanging/reparatie:
Stefan: Zowaar niets kapot. Luchtfilter vervangen, voorband vervangen, oliefilter vervangen, gaskabel vervangen. Ik merk dat boven de 2.000m hoogte mijn motor begint te stotteren bij volledig gashendel open alsof de motor te weinig benzine krijgt.
Martine: Vervangen banden Voor en Achter, luchtfilter vervangen, oliefilter vervangen
Overnachtingen:
Wildkamperen: 12
Camping: 12
Hotel: 20
Samenvatting:
We zijn de brug over naar Azië! We hebben genoeg tijd gehad om op te warmen in Europa. Nu zijn we de brug tussen Europa en Azië overgestoken en zijn we aan onze tweede etappe van de reis begonnen: Anatolian Rock.
De Yavuz Sultan Selim brug over de Bosporus ligt 5-10 km ten noorden van Istanbul, en dus zien we alleen de contouren van de stad. De andere twee bruggen die het EU- en Anatolische deel van de stad verbinden, liggen midden in Istanbul. Dit maakt Istanbul de enige cross-continentale stad ter wereld. We hadden geen zin om midden op de dag Istanbul, met de enorme verkeersopstoppingen, door te rijden. Maar deze brug was er niet minder om.
Deze etappe van de expeditie volgt een wat ongewone route omdat we langer in Griekenland verbleven voor ons Chinees en Russisch visum, en direct door moesten naar Georgië omdat vrienden van ons invliegen. Vervolgens hebben we een lus gemaakt door (Zuid-)oost Turkije om uiteindelijk weer in Tbilisi uit te komen. Vanuit daar zijn we via Rusland naar Kazakhstan vertrokken.
Deel 1: Snel door Turkije:
“Oh shit afremmen want ik zie zwaailichten”, we rijden midden in Turkije over de snelweg naar ons volgende stopplek. We proberen zo snel mogelijk dit stuk te doorkruisen en echt inspirerend is het allemaal niet. Daarmee zakt dus ook onze concentratie zo nu en dan weg. Eenmaal dichterbij komen we tot de ontdekking dat het een houten frame is in de vorm van een politiewagen. Alles is tot in het detail uitgewerkt: zwaailichten, een agent, en een print met perspectief waardoor het echt op een auto lijkt. We komen er later achter dat het gehele land vol staat met deze wagens.
Bij ons hotel informeer ik of er binnen plek is. Martine wordt op straat aangesproken door een Turkse man en reageert wat afwijkend. De beste man herkende de Royal Enfield en hij blijkt - zoals veel Turkse mensen die we tegenkomen - familie en kennissen in Nederland te hebben. Hij stelt voor om de motoren vannacht in zijn auto zaak te parkeren. In Nederland is hij geholpen door Nederlanders en wilde ons een wederdienst bewijzen. Onze andere optie is op straat dus we gaan graag akkoord.
De volgende dag rijden we een van de langste snelweg-dagen van de expeditie (629 km). Op de vluchtstrook zie ik in de verte drie fietsers met bepakking. Met een veel te groot snelheidsverschil scheuren we langszij als ik een Nederlandse vlag zie wapperen. Ik ben te laat om nog af te remmen en te vragen waar ze heen gaan, dus zwaai zonder te kijken en wens ze succes in mijn helm. In mijn spiegel zie ik ze nog zwaaien en al snel zijn we uit het zicht verdwenen.
Deze dagen zijn we toch ook eens gaan uitzoeken hoe we via onze headsets muziek of podcasts kunnen luisteren. Tot nu toe rijden we zonder muziek en is het vooral als intercom tussen ons beiden. Maar de stukken zijn zo lang en eentonig dat we het uitproberen. Ik luister eigenlijk nooit podcasts. Het werd in de ban van Rian. Bijna acht uur lang rijdt ik met volle verbazing rond over wat die vrouw allemaal heeft uitgehaald. Maar als we weer op de normale wegen rijden, rijdt ik toch liever zonder muziek. Het geluid van de motor, de wind en de banden maken me meer 1 met de weg. De banden (Mitas E07) maken een vrij heftig geluid. Iemand op internet omschreef het pakkend als “een stukabomber”, en zo voelt het ook zeker.
We komen laat aan Samsun en zetten in het donker onze tent op bij een camping. Midden in de nacht maakt Martine me wakker. Het is zo donker dat ik niet weet of zie wat er gebeurd. Tijdens het zeilen worden dit soort wake-up calls alleen gemaakt als er echt nood is dus al snel sta ik paraat.
Er klinkt een oorverdovend lawaai van een trein en we hebben het gevoel dat die direct over ons heen rijdt. We zijn compleet gedesillusioneerd door het geluid en het gebrek aan licht en snappen beiden niet wat er gebeurt. Als de trein voorbij is hebben we wat begrip van de situatie en het enige wat we kunnen uiten is “wat de fuck gebeurde hier”?.
Het onderliggende gevoel wat hier aan ten grondslag ligt is dat we ons nergens 100% veilig voelen zoals in Nederland. We zijn altijd op onze hoede. In Rotterdam Zuid zou ik zonder problemen mijn motor op straat zetten maar tijdens onze reis zoeken we altijd naar bewaakte stalling of blijft een van de twee bij de motoren als we korte stop maken. Hetzelfde gevoel in de tent: het enige wat ons en de buitenwereld afscheidt is een dunne lap zeil. Een bus of auto kan worden afgesloten maar een tent is toch maar een tent. Daardoor ontstaat toch onze soms wat irreële angst dat we in onze tent overreden worden.
In 6 dagen rijden we in 2.329 km van breedtegraad 26.6 naar 44.8, en komen aan in Tbilisi.
Deel 2: Georgië:
“Wauw ik kan opeens weer uit mijn heupen bewegen”. In Tbilisi zijn we naar een concert van Peremotka. Een klein bandje met vage mix tussen new wave en psychedelische rock. Martine en ik gaan er goed op en voor het eerst in lange tijd kunnen we weer dansen op live muziek. Waar ik normaal stijf en aritmisch dans voel ik nu een rare sensatie: ik kan uit mijn heupen dansen.
Dit is het resultaat van het vele slapen in de tent, zitten op de grond maar vooral de actieve zithouding op de motor. In plaats van 8-10 uur per dag als een kromme garnaal achter een computerscherm op kantoor, neem ik nu een andere houding aan. De eerste dagen en weken stribbelen mijn te korte onderrug spieren enorm tegen. Ze moeten zich aanpassen aan de nieuwe realiteit en ik voelde de stakingen van enkele spiergroepen al aankomen.
Week passeerde na week. Beetje bij beetje begon staking plaats te maken voor aanpassing. Na twee maanden klikte het op zijn plek waardoor mijn heupen zijn bevrijd. Een gevoel dat ik in 34 jaar nog niet eerder heb meegemaakt. Wat een sensatie.
"Oh dat zou wel vet zijn om naar jullie in Georgië te bezoeken". Tijdens een huisfeestje van Vera zijn Vin en Saar dolenthousiast over het idee. Saar haat paarden, dus ‘paardenland’ Georgië is dan de ultieme bestemming om langs te komen, grappen we. Deze voorstellen hebben we vaker gehoord en meestal komt er in de praktijk weinig van terecht. Daarnaast hebben we allemaal al een paar bakkies op. We zien wel waar dit gesprek toe leidt.
Vandaag is Martine jarig. Vanaf jongs af aan vieren we elk jaar ons kinderfeestje, maar opeens stopt dat. Als volwassene hebben we alle mogelijkheden om een legendarisch verjaardagsfeestje te organiseren, maar vaak komt het er toch niet van. Dit keer is het anders: Veer, Vin en Saar zijn erbij en we besluiten om de motor in te ruilen voor een paard. Van veel paardenkracht naar 1 paard. Van dronken idee naar perfecte verjaardag. We zijn er echt: In Georgië. In de bergen. Op een paard.
Zigzaggend rijden we over de hoogvlaktes van Georgië naar de Turkse grens.We hadden twee opties om de grens te bereiken: een lange omleiding of een kortere weg. Google Maps toonde de kortere weg als een witte lijn. Onze Garmin Zumo frustreert ons behoorlijk omdat hij niet oplaadt tijdens het motorrijden door trillingen in de connector.
Maar goed, we gingen ervoor. Na de eerste paar kilometer, waar GMaps één lijn aangaf, verschenen er vele andere in het echt. En dus moesten we bij elk kruispunt stoppen, soms geholpen door een plaatselijke bewoner die ons de juiste richting wees, totdat we bij een groot open veld kwamen waar de weg eindigde. Navigatie hielp niet meer en dus kozen we een spoor en bleven we aanmodderen tot we het volgende dorp bereikten.
Bij de grensovergang werd ik geconfronteerd met mijn eigen laksheid. De Turkse grenswacht vraagt om de groene verzekeringskaart. Omdat we volgens onze planning na Mei niet meer in Turkije zouden komen had ik mijn verzekering per 1 juni stopgezet. Deze had ik dan wel mooi naar 1 juli verzet, de nieuwe groene kaart met de nieuwe datum had ik enkel digitaal op mijn telefoon. Daar ging de grenswachter mooi niet mee akkoord. Ik draai me om en zie de teleurstelling in de ogen van Martine. Vanaf de grens naar het eerste dorp in Georgië is een uur rijden. In een wanhoopspoging loop ik het grenswachters gebouw van Georgië in met de vraag of zij kunnen printen. Tot mijn vreugde gaat de grenswachter na veel rondvragen akkoord. Hij neemt mijn telefoon mee en print het papiertje in zwart-wit uit. Met nieuwe hoop loop ik naar de grenswachter aan de Turkse kant. Hij pakt het blaadje aan zonder me aan te kijken en loopt weg. Na 15 minuten komt hij terug. “Welcome to Turkey” en het hek gaat open.
Deel 3: Oost Turkije lus
“Alweer een motorrijder!”. We rijden in Oost-Turkije op een van de weinige doorgaande wegen vanaf Kars naar Ani, wanneer Martine haar vermoedens worden bevestigd. “We zijn op de Gringo Trail voor overlanders!”.
Tien jaar geleden ging onze vakantie over de O.G. gringo trail in Peru. Nu zijn de tourbussen ingeruild voor motoren, 4x4s, en enorme campers. De hostels zijn (deels) ingewisseld voor de tent. Maar de tendens is hetzelfde: iedereen die hier is rijdt nagenoeg dezelfde route. Er zijn in dit gebied een handvol points of interest, en apps als parkfornight en iOverlander zorgen voor een geïnduceerd effect naar hotspots. En zo ontstaat de trail voor overlanders.
In Italië en Griekenland bevonden we ons tussen de bejaarde pensionado’s. Die zijn hier amper nog te bekennen. De mensen die we hier tegenkomen hebben voldoende geld en bewust tijd geïnvesteerd in deze onderneming. Iedereen die we spreken heeft minimaal een jaar uitgetrokken voor hun reis. Wat nu meer opvalt dan tijdens backpacken is het verschil in besteedbaar vermogen: mensen reizen op de fiets, met een (oude) motor, een omgebouwde bus, of een volledig uitgeruste 4x4 jeep met alles erop en eraan. Wat dat betreft zitten wij wel aan de bovenkant van de ‘hardcore’ meter. Maar speciaal dat we dit doen? Dat niet.
Laatste wens. Een Duitse man komt naar ons toe en we praten over onze reizen. We vragen hem hoe hij hier terecht is gekomen. "Als laatste eerbetoon aan mijn overleden vrouw. Haar laatste wens was dat hij nog één keer naar Mount Ararat zou afreizen, ter herinnering aan hun leven samen. Hij heeft twee maanden met zijn kleinzoon per camper gereisd om de wens te vervullen.
We kijken stil toe hoe de man een stoel uitklapt op het open veld met uitzicht op de berg. Zijn kleinzoon komt bij hem zitten met twee glazen schnaps en een oude fotocamera. Na een paar minuten stilte staat de man op. Hij poseert met een glimlach voor de berg terwijl zijn kleinzoon de foto's neemt. Tussen de foto's door pinkt hij een traan weg. Hij gaat weer zitten en samen proosten ze op het moment.
Later vraagt Martine welke locatie we de ander zouden sturen als herinnering aan ons leven samen. Tijdens onze expeditie zijn we al op genoeg locaties geweest die absoluut in aanmerking zouden komen. Maar we hebben geen van beiden een direct antwoord. We weten gewoon niet welke magische plekken we nog moeten ontdekken.
Hammam: "Hammam?" Vraag ik, terwijl ik overduidelijk in de hammam sta, maar het is het enige woord waarvan ik zeker weet dat mijn intenties overbreng. "Hammam" reageert de Turkse man.
Het is zondagochtend 07.00 uur. Ik ben de eerste van de dag. We kennen elkaars taal niet en hij wijst me naar de bank. In Nederland zou ik me direct uitkleden en met trots mijn naaktheid tonen. Maar ik heb me niet ingelezen in de traditionele Turkse Hammam ceremonie, dus twijfel ik wat ik moet doen. Tot mijn gelijk komt een andere man binnen. Een regular. Ik heb een voorbeeld. In de Hammam zelf neem ik strategisch plaats zodat ik de handelingen van mijn voorbeeld kan volgen. Zonder dat ik als een voyeur overkom. Denk ik.
Eerst de sauna in, waar de man terwijl hij naar me grijnst een ongekende hoeveelheid water op de stenen gooit. Geen idee of hij me uitdaagt. De temperatuur stijgt in minder dan 1 minuut naar 90 graden. Hijzelf houdt het nog geen 5 minuten vol en al puffend loopt hij de ruimte uit. Ik heb gewonnen. Denk ik.
Ik neem weer plaats in de grote ruimte van de hammam. De medewerker, nu zelf enkel met een handdoek om, komt op een krukje bij me zitten. Hij trekt met me naar zich toe en begint driftig mijn rug te schrobben. Naast de heftige sensaties van de gedeelde scrub-washand over mijn rug voel ik zijn tiet tegen mijn wang aan bewegen. Hij legt mijn benen op zijn schoot om zo mijn voeten te scrubben. In een bliksem seconde kruisen onze blikken. Een vrij innig moment maar geen sprankje romantiek. Hij geeft me een pets op de rug, staat op, en loopt naar de volgende hammam-ganger. Klaar. Denk ik.
Om 8 uur 's ochtends verlaat ik volledig schoon de Hammam op basis van dat ene woord interactie. Het duurt alleen niet lang voordat ik weer volledig bezweet ben in mijn motorpak.
Inflatie: “Wow voor 2.000 Turkse Lira betalen we nu nog maar 85 euro. Drie weken geleden was dat nog 105 euro.” De inflatie in Turkije is enorm, maar tegelijkertijd daalt de waarde van de munt ten opzichte van de euro. Per saldo kost dus alles in Euro-waarden minder. Begin Mei betaalden we voor benzine 19 TL/l, omgerekend 1 euro. Nu is het 25 TL/l, nog steeds 1 euro. Brandstof is hoog elastisch en daar merken we de verschillen direct. Maar op alle andere producten zit een vertragend effect.
Zo hebben we bij een winkel een achterband voor Martine moeten bestellen. In deze regio’s zijn motoronderdelen moeilijk verkrijgbaar dus duur. Begin juni gaan we akkoord met 4.500 TL voor de achterband, omgerekend 200 euro. Behoorlijk aan de prijs maar belastingen op buitenlandse producten zijn in Turkije hoog en bovendien hebben we geen keus.
Nu is het eind juni, en rekenen we af voor de bestelling. Ik kijk op de rekening en zie dat er 166 euro is afgerekend. In minder dan twee weken tijd is de band dus 34 euro goedkoper geworden voor ons. Voor een aantal andere diensten rekenen ze, voor deze regio, een fors uurloon. Maar ook die is in euro waarde nog behoorlijk laag in vergelijking met Nederland. Daarnaast doen ze erg goed werk. Ze sparen dan ook voor een nieuwe KTM machine maar die wordt met de dag moeilijker haalbaar voor ze. Ik doe er verder dan ook niet moeilijk over met de onderhandelingen en hoop dat ik ze ooit nog eens zie op hun KTM.
Benzine: We rijden vanuit Erzurum richting Kaçkar. In Turkije zit een tankstation nooit ver weg dus ik rijd met half gevulde tank de stad uit. Al snel bevinden we ons in de bergen en besluiten we onze tent op te zetten om te overnachten en te schuilen voor de regen. De regen komt uiteindelijk pas om 6 uur ‘s ochtends en blijft continu doorgaan tot 11 uur ‘s ochtends. Opeens is het droog en snel pakken we alles in om verder te gaan. Het onverharde pad is veranderd in een waterval. Eenmaal terug op de verharde weg rijden we verder naar het eerste tankstation, nog 50 km, terwijl ik de vorige avond al op reserve ben gaan rijden. Ik reken normaal met 1L/18km en denk dan ook dat dit haalbaar is. Wat ik niet had meegenomen in de berekening is dat we in de 50 km nog een bergpas over gaan, en ik dus 1L/14km rijdt.
300m onder de top van de pas begint de motor te stotteren en in een bocht naar rechts valt hij uit. Martine komt helpen en we hellen de motor nog zo ver naar links als we kunnen, en ik gooi de laatste 150 ml van onze kookfles in de tank. Ik draai de motor om en op de weg naar beneden start de motor na een paar keer proberen weer. Snel omdraaien en hopen dat we de laatste meters tot de top halen. Op de top stoppen we kort om de route naar beneden te analyseren: 16 km tot aan het volgende tankstation. Ik duw de motor aan en we rollen naar beneden hopende dat we niet nog een stuk omhoog moeten rijden. Gelukkig niet, en ik haal het tankstation. Hier tank ik 16.7 L. Nog nooit zoveel getankt maar ik dacht echt dat er 17-17.5L in de tank gaat, dus waar die resterende benzine dan ongebruikt achterblijft is me een raadsel.
Bergen baklava: "Ik was eigenlijk nooit zo'n fan van baklava", vertelt Martine terwijl we de berg aflopen. Deze lekkernijen worden in Turkije per kilo gekocht en gegeten. In Nederland hebben we ze eigenlijk nooit geprobeerd, maar nu we hier in Turkije zijn hebben we de gok gewaagd. En wat is deze 32-jarige levensfilosofie in een maand tijd compleet veranderd.
Baklava is bedoeld als dessert, maar voor ons is dat slechts een richtlijn: we eten het als ontbijt, lunch of diner. Het is zo'n integraal onderdeel van ons leven geworden dat Martine bij aankomst in een nieuwe stad al weet welke bakkerij de beste beoordeling heeft. Na onze 14 km lange wandeling in Kaçkar snakken we allebei naar baklava. Helaas is die niet verkrijgbaar in het bergdorp.
De volgende dag rijden we richting de Turks-Georgische grens. We tanken de fietsen vol met onze laatste lires. We hebben nog een heleboel munten over. Verderop is een bakkerij en we stoppen voor de lunch. Bij binnenkomst word ik verwelkomd door schalen vol baklava. Als een kind dat eindelijk genoeg zakgeld heeft gespaard, draai ik mijn portemonnee om en begin driftig de munten te tellen. "Voor zoveel wil ik baklava". De bakker kijkt me een beetje vreemd aan. Het is niet veel, en we krijgen er 'maar' een halve kilo voor.
Ik laat Martine de aankoop van onze laatste lires zien. Ik hoef niet uit te leggen hoe blij ze was. We rijden naar de grens met een laatste doos baklava voor een lange tijd. De volgende keer is in Rotterdam Zuid.